Aksaray Belediyesinin katkılarıyla Aksaray’ımızın manevi mimarlarından, büyük Allah dostu Yusuf Hakiki Babanın Muhabbet Name ve Sevgi Yolu isimlerindeki eserlerini sadeleştirerek Aksaray’ımıza kazandıran Doçent Doktor Ali Çavuşoğlu Yusuf Hakiki Baba ve Hacı Bayramı Veli konusunda şunları söyledi. Kültür tarihimizde yazdıkları eserlerle değil de yetiştirdikleri insanlarla ölümsüzleşmiş büyük şahsiyetler vardır. Bunlardan biri Somuncu Baba adıyla anılan Hâmid-i Veli; diğeri ise bir bayram günü buluştukları için o günden sonra hocası tarafından “Bayram” lâkabıyla anılacak olan öğrencisi ve halifesi
Ankaralı Numan, yani Hacı Bayramı Veli’dir.

Yûsuf, babasının 1412’de ölümü üzerine, yaşının küçük olması münasebetiyle, Hacı Bayram’ın terbiyesiyle yetişmiş ve daha sonra da Aksaray’da Bayramîliğin temsilcisi olmuş değerli bir mutasavvıftır. Yûsuf, şeyhine olan bağlılığını Hakîkîname adlı divanında her fırsatta dile getirir. Tasavvuf Risalesi isimli eserinde de, gerek kendi babası, gerekse şeyhi Hacı Bayram’ı iki yerde önemli nitelikleriyle söz konusu eder.


Bilindiği üzere Hacı Bayram, Somuncu Baba’nın daveti üzerine Ankara’da görev yaptığı medrese müderrisliğinden istifa edip Aksaray’a gelmiş, Somuncu Baba’nın öğrencisi olmuş ve uzunca bir zaman ona hizmet etmiştir. Hakiki Baba, Tasavvuf Risalesi’nde babasının ikazlarıyla Hacı Bayram’ın nasıl olgunlaştığını anlatır.


Aşağıda bir bölümü nakledilecek methiyede Kamil bir şeyh olarak andığı Hacı Bayram’a olan sevgisi açık bir şekilde görülür.

Hakiki Baba’nın Hacı Bayram’ı methettiği şiiri Hakîkî-nȃme’nin Konya nüshasında yer alan “Rumûz-ı der-Medh-i Sultân-ı Meşâyih-ı Şeyh-i Şâh” başlıklı şiirdir ve Hacı Bayram’ın aşağıdaki şiirine nazire olarak yazılmıştır.