Gayrimenkul Sermaye İradının vergilendirilmesi

Konut kiralarında 2015 yılı gelirleri için 3.600 TL istisna uygulanmaktadır. Kira,  menkul sermaye iradı vb gelirler toplamı 106.000 TL yi aşması halinde, bu istisna uygulanmamaktadır. Vergi mükellefi olanlarda da bu 3.600 TL lık istisna uygulanmamaktadır. Ayrıca, 1500 TL yi geçmeyen kira geliri beyana tabi değildir. İşyerlerinde  stopajı ödenen 29.000 TL ye kadar kira beyannameye dahil edilmemektedir.  Eğer konut kira gelirlerinde  3.600 TL nin düşülmesinden sonra  kalan gelir ile stopaja  tabi veya stopajsız işyeri kiralarının toplamı 29.000 TL yi aştığı taktirde; Gelir idaresi,  kira gelirlerinin toplanarak beyan edilmesini istemektedir.  Yıllardır GMSİ ile ilgili hazırlanan beyanname doldurma rehberleri, tebliğ ve sirkülerde konu bu şekilde anlatılmakta ve istenmektedir. Birçok vergi dairesi de bu şekilde uygulama yapmaktadır.

Hatırladığım kadarı ile bundan 5-6 yıl önce  alo maliyeyi telefonla arayarak, telefona bakan gelir uzmanına  işyeri kiraları ile konut kiralarının  beyan durumun sorduğumda beyanname doldurma rehberinde de ayrıntılı olarak gösterildiğini belirterek bu günkü hali ile 29.000 TL lık kirayı aşanlarda işyeri ve konut kiralarının birleştirilerek vergileneceğini  açıklamıştı. Bende kendisine, 193 sayılı Gelir vergisi kanununun 86. Madesi 3. Fıkrasında stopaja tabi işyeri kira gelirinin gelir vergisinin 103. Maddesindeki 2. dilimi(2015 yılında 29.000 TL) aşması halinde kira gelirlerinin birleştirileceği belirtilmektedir. Gelir İdaresinin hazırladığı rehberin kanuna aykırı olduğunu düşündüğümü ifade ettim.. Aynı konuyu Aksaray Vergi dairesinde tahakkuk şefliği yaparken uzun süredir Müdür Yardımcılığı görevine  vekaleten bakan  ismi bende saklı yetkiliye sorduğumda ,oda rehberin hatalı olduğunu, kendilerinin de önce rehber doğrultusunda uygulama yaptığını,  vergi dairesini teftiş eden müfettişin raporundan sonra  iş yeri kiralarının G.V.K.nun 103. Maddesindeki 2. dilimi aşması halinde konut kiraları ile birleştirme uygulamasına geçtiklerini ifade etmiştir.

İdareyi i teftiş eden müfettişin rapora aldığı konu ya teftiş gören ünite uyacağını belirttiği taktirde, Teftiş kurulu Başkanlığının  uyulan konular uyarınca işlem yapılması talimatından  sonra yada idare müfettiş görüşüne uymadığı ve tenkit, eleştiri ve temenniye uymadığı taktirde, Teftiş Kurulu başkanlığının bizzat kendisinin ya da konula ilgili ihtisas biriminin uygulama ilgili vereceği talimat artık uyulması gereken mevzuattır. Genelge, tebliğ, sirkülerden bir farkı yoktur.

G.V.K.nun konuyla ilgili gelirin toplanması ve yıllık beyanname verilmesi başlıklı 86. Maddesinde , toplama yapılmayan haller alt başlığı altında “

Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

  1. Tam mükellefiyette;
    1. Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, bu Kanunun 75 inci maddesinin (15) ve (16) numaralı bentlerinde (2) yazılı menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı,
    2. Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil) (1)
    3. Vergiye tabi gelir toplamının [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları,
    4. Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 600 milyon (2004: 750.000.000.- 10.12.2003 - 2003/6578 BKK. ile. Yürürlük: 01.01.2004 - 2005: 800 YTL. - 2006: 875 YTL - 2007: 900 YTL - 2008: 960 YTL - 2009: 1.070 TL - 2010: 1.090 TL - 2011: 1.170 TL - 2012: 1.290 TL - 2013: 1.390 TL - 2014: 1.400 TL - 2015: 1.500 TL - 2016: 1.580 TL) lirayı aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları.
  2. Dar mükellefiyette, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan; ücretler, serbest meslek kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratlar. “ denilmektedir.
  3. Kanunun lafsına ve ruhuna baktığımız zaman gelir İdaresinin uygulaması ve yayınları kanunun amir hükmü ile uyuşmamaktadır.

Bu konuda Danıştay kararları taranarak örnek Danıştay kararı aramamıza rağmen, böyle bir karara ulaşamadım. İnternetten konuyu araştırdığımda ne hikmetse üniversite  hocaları dahil tüm yazarların gelir idaresinin görüşünü benimsediklerini gördüm. Konuyu bir fıkra ile özetlemeye çalışalım.

Temel Reis İngiltere’ye gider. Manş Denizini gemi ile geçtikten sonra arabası ile İngiltere’de otobanda ilerlemeye başlar.  Tabi ki, yolun sağından giderek araba kullanır. Otaban üzerinde uçan bir trafik helikopteri  değişik dillerde diğer araç sahiplerini ters yoldan giden olduğu yolunda uyarır. Uyarı Türkçe yapılınca, Temel reis ne bir tanesi, bunların tamamı ters yönden gitmektedir der. Kendinin İngiltere de soldan gidip sağdan geleceğini düşünmez.

15.600 TL  mesken kirası ile 28.500 TL stopaja tabi işyeri kirası alan bir mükellefin    durumunu gelirin birleştirilmesi ve birleştirilmemesi haline göre irdeleyelim. 15.600-3.600 TL      istisna= 12.000 TL %25 götürü gider=3.000 TL 12.000 TL-3.000 TL= 9.000 TL vergiye tabi      gelir    bulunur. 12.000 TL ye kadar olan gelir %15 vergiye tabi olduğundan 9.000 TL x%15 =1.350 TL ödenecek vergi bulunur. 28.500 TL den  % 20 nispetinde stopaj yapıldığından 5.700 TL vergi alındığından mükellefin toplam vergisi 1.350 TL+ 5.700 TL= 7.050 TL'dir.

Kira gelirleri birleştirerek, 15.600-3.600= 12.000 TL +28.500 TL= 40.500  TL gelirin vergisini hesaplayalım. 40.500 TL %25 götürü gider= 10.125 TL götürü gider. Vergiye tabi kira=40.500 TL-10.125 TL= 30.375 TL dir. Bu gelirin 12.000 TL si için % 15 den 1.800 TL gelir vergisi,   bakiye 30.375TL-12.000TL= 18.375 TLx%20 = 3.675 TL gelir vergisi bulunur. Toplam gelir vergisi1.800 TL+3.675 TL= 5.475 TL dir. Gelir birleştirilmediğinde ödenen vergi 7.050 TL olup, 7.050-5.475 TL= 1.575 TL devletin vergi kaybı vardır.

Örnekten de görüleceği üzere, gelirin birleştirilmesi ödenecek vergi 5.475 TL olduğundan alınan 5.700 TL stopajın 225 TL si iade edileceği gibi ayrıca 1.350 TL lık  vergi de alınamayacağından, 1.350+225= 1.575 TL mükellef eksik vergi ödeyecektir. Ancak, alınan kira   miktarı arttıkça vergi dilimleri önce %27’ye sonra da %35’e yükseleceği için GMSİ iradı sahibi mahsup neticesinde borçlu çıkarak ilave vergi ödeyecektir.

Yukarıdaki açıklamalarımız ışığında gelir idaresinin uygulamayı kanunun lafsına ve ruhuna     uydun hale getirmesi gerektiğine işaret ediyorum. 

Önceki ve Sonraki Yazılar

YAZIYA YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum