Binalarda enerji performansı yönetmeliği uygulaması ve düşündürdükleri

5627 sayılı kanun  enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması amaçlı çıkarılmıştır. Kanunun uygulaması için  18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununun 7'nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri ile 13/12/1983 tarihli ve 180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 30/A numaralı maddesine dayanılarak  binalarda enerji performansı  yönetmeliği hazırlanmıştır.

Kanunun 2. Madde 2 paragrafında “ Enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemlerin uygulanması ile özellik veya görünümleri kabul edilemez derecede değişecek olan sanayi alanlarında işletme ve üretim faaliyetleri yürütülen, ibadet yeri olarak kullanılan, planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan, yılın dört ayından daha az kullanılan, toplam kullanım alanı elli metrekarenin altında olan binalar, koruma altındaki bina veya anıtlar, tarımsal binalar ve atölyeler, bu Kanun kapsamı dışındadır” denilmesine rağmen ,  aynı kanunun 7 madde 1 fıkra ç ve d bentlerinde" Toplam inşaat alanı yönetmelikte belirlenen mesken amaçlı kullanılan binalarda, ticari binalarda ve hizmet binalarında uygulanmak üzere mimari tasarım, ısıtma, soğutma, ısı yalıtımı, sıcak su, elektrik tesisatı ve aydınlatma konularındaki normları, standartları, asgari performans kriterlerini, bilgi toplama ve kontrol prosedürlerini kapsayan binalarda enerji performansına ilişkin usûl ve esaslar, Türk Standartları Enstitüsü ve Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde ilgili idare tarafından yapı kullanma izni verilmez. d) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmeliğe göre hazırlanan yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi düzenlenir. Enerji kimlik belgesinde binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ve binanın enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgiler asgari olarak bulundurulur. Belgede bulundurulması gereken diğer bilgiler ile belgenin yenilenmesine ve mevcut binalar da dahil olmak üzere uygulamaya ilişkin usûl ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı bin metrekareden az olan binalar için enerji kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.” denilmesine rağmen, yani Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan yönetmelikte 2. Madde 2. Fıkrasında  kanunun 2 madde ikinci fıkra hükmüne ve 7. Madde 1 fıkra ç ve d bentlerine  verilen yetkiye aykırı  olarak. “ Sanayi alanlarında üretim faaliyetleri yürütülen binalar, planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar, toplam kullanım alanı 50 m2’nin altında olan binalar, seralar, atölyeler ve münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına ve soğutulmasına gerek duyulmayan depo, cephanelik, ardiye, ahır, ağıl gibi binalar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır” denilmektedir . İki hüküm karşılaştırıldığında  Kanunda  4 aydan fazla kullanılmayan binalar kapsam dışı iken ,  yönetmelikte enerji kimlik belgesi alınacak binalar kapsamına sokulmuştur. Yönetmelik  ihtiva ettiği hükümle kanunun bu amir hükmüne aykırılık oluşturulmuştur. Yönetmeliğin bu hükmü ile  4 aydan az kullanılan binalarda enerji kimlik belgesi kapsamına sokulmuştur. Burada  kanaatimce bilinçli olarak karambol yaratılmıştır. Özellikle 4 aydan az kullanılan yazlıklar ve diğer binalar (örneğin Aksaray’ın lâle bağlarındaki yazlık evler ve bahçeler içindeki  evler  gibi) içinde belge düzenlemesi ve diğer kısıtlamalar getirilmesi  amaçlanmıştır. Ayrıca yönetmeliğin 25. Madde 15. Fıkrasında enerji kimlik belgesi olmayan  eski binaların 1.1.2020 tarihinden sonra satılması ve kiraya verilmesi yasaklayan mülkiyeti kısıtlayan beraberinde içinden çıkılması imkansız sorunlar yaratacak bir hüküm getirilmiştir.

Enerjide tasarruf çok önemli olmasına rağmen,  eski binalarda enerji kimlik belgesi alınması tek başına enerji tasarrufu sağlayamayacağı gibi ülkeyi ve insanımızı sıkıntıya sokacak bir çok ayrıntı ve bilgi isteyen  bir uygulamadır. Burada sorun yaratacak husus yeni binalardan ziyade eski binalara enerji kimlik bilgisi istenmesidir. İmar barışına rağmen; halen ülkemizde ruhsatsız, yapı kayıt belgesi almamış  çok fazla bina bulunmaktadır. Yapı kayıt belgesi de alınması çoğu zaman netice getirmeyecektir. Düzenlenen belge 634 sayılı kanuna aykırı olabilmektedir. Bu nedenle de  Mülkiyet hakkı doğurmamaktadır. Yeni binalarda inşaat işi ile uğraşanlar ekipmanını kurarak enerji tasarrufu ile ilgili düzenlemelere uygun   proje yaptırarak ve ona göre uygulama yaparak bu mükellefiyetleri yerine getirebilirler. Eski binalarda 634 sayılı yasada değişiklik yapılmasına rağmen  ve yasayla hatırladığım kadarı ile bir veya iki yıl içinde kat irtifakından kat mülkiyetine resen geçilmesine yönelik hüküm getirilmesine rağmen, devam eden davalar, tereke mallarının iştirak halindeki mülkiyetinin devam etmesi vb akla gelmeyene bir çok sebepten dolayı uygulanamamıştır. Enerji kimlik belgesi alınacak binalarda insanların bir araya gelemeyecek kadar ihtilaflı olması, maliklerin bir çoğunun aynı yerde hatta yurt dışında olması, binalarda hukuki ihtilafların devam etmesi, enerji kimlik belgesi alımı için tahakkuk edecek ücreti ödemeyecek çok fazla insan çıkması, binaların projesi, inşaat ruhsatı ve iskan ruhsatı bilgilerinin özellikle 40-50 yıllık veya daha eski  binalarda bulunamaması  vb aklımıza gelmeyen binlerce sebepten dolayı enerji kimlik belgesi düzenlenemediğinde dairelerin  ve iş yerlerinin satılamaması ve kiraya verilememesi akla gelmedik anormal sıkıntılar yaratacaktır. Örneğin kat mülkiyeti olan ve ortak ısı kullanan bir binada dairesini iş yerini kiraya veremeyen yada satamayan boş dairesi  ve iş yeri  için 634 sayılı kanuna göre masrafları ödemek zorunda kalacaktır. Binada bulunanlar enerji kimlik belgesi düzenlemeye yanaşmadığında;  hem hukuki hem de adli  bir çok sıkıntı doğacaktır. Dairesi, dükkanı boş olan malik, 50 kişilik bir binada diğer oturanları enerji kimlik belgesi almaya ikna edemeyeceği için telafisi mümkün olmayan zarar ziyan ve sorunlar ortaya çıkacaktır. Kanunda ve yönetmelikte çıkacak problemler için çözüm önerilmemiştir. Kat mülkiyeti uygulanan mesken ve iş yeri binalarında enerji kimlik belgesinin düzenlenmemesinden maliklerin ve yöneticinin sorumlu olacağına dair kanunda ve yönetmelikte açık bir hüküm yoktur. Yönetici ve diğer malikleri icbar edecek bir sorumluluk olmayınca sıkıntıya düşen malik çaresiz kalacaktır.

Kanun ve yönetmeliği defalarca okumama rağmen eski binalarda enerji kimlik belgesinin nereye verileceği ile ilgili bir ifade bulamadım. Yeni binalarda belge belediye veya durumuna göre özel idareye verilmektedir. Bu belgeyi vatandaşın yerine, eski binalarda elinde bilgi bulunan belediyenin kendi elamanlarınca veya yetki belgesi almış gerçek ve tüzel kişilerce anlaşarak onlara yaptırması ve ücretini de emlak vergisi ile birlikte alması yönünde kanun ve yönetmelikte değişiklik yapılması oluşacak sorunların kaynağında çözümlenmesini sağlayacaktır.

Enerji verimliliği sağlanacaksa; bunun  çözümü eski binalarda enerji kimlik belgesi aranması ile  değil, yapılara ısı yalıtımı zorunluluğu getirilmesi ile sağlanır. Isı yalıtımı yaptırmayana da ilave fazla vergi yükü getirmek sistemin işlerlik kazanmasında etkili olacaktır. Bu yönetmeliğe göre de ileri de vergisel açıdan aynı önlemlerin alınması amaçlanmaktadır. Ama işin dolayısıyla dolaştırılarak değil; doğrudan çözümlenmesi gerekir. 1.1.2020 de uygulama devreye girdiğinde sıkıntı oluşacağından; uygulamanın 2 yıl daha ertelenerek, televizyon yayınları ile ve belediye ilanları ile vatandaş bilgi sahibi yapılarak, vatandaşın konuyu anlaması ve konuya eğilmesi sağlanması, bunun yanında belediyelere de  resen  bu belgeyi düzenlemesi  yetkisi verilmesi gibi alternatif çözümler üretilmesi uygun olacaktır.  

Önceki ve Sonraki Yazılar

YAZIYA YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.