Aksaray Şivesi



 

Şive, bir dilin, her yöreye özgü,

Özelliklerini ve yerel motiflerini taşıyan..

Bölgelere ve hatta şehirlere göre farklılıklar arzeden..

Bir dilin bazen en küçük yerleşim birimlerini dahi

Saran, kucaklayan küçük kollarıdır, konuşma tarzıdır..

Şive farklılığı, dil farklılığı değildir..

 

Şivelerde dilbilgisi kuralları aranmadığı,

Ait olduğu yörenin tüm seslerini, renkliliğini,

Hatta duygularını, sıcaklığını ve sempatisini,

Kısaca tüm özelliklerini barındırdığı için

Çeşitliliği yanında zenginliğiyle de dikkat çekicidir..

Günlük konuşma dilinde yaygın olarak kullanılan,

Ancak yazım dilinde pek kullanılmayan kelimeleri, sözleri,

Akıcılığı nedeniyle de caziptir..

Şiveli konuşurken konuşmanın içeriği yanında

Konuşma tarzı ve şekli bile ilgi çeker..

Hatta bazen konuşma tarzı ve şekli o kadar tatlıdır ki

Konuşmanın içeriğinin de önüne geçer..

 

İlimiz Aksaray'ın kendine özgü şivesi olmakla beraber

Ağırlıklı olarak Orta Anadolu şivesinin ortak özelliklerini ve

Pek çok ortak kelimesini bünyesinde barındırır..

 

Güllü Bacı ile Fatma Bacı'ya,

Aksaray şivesine örnek olması bakımından,

Konulu bir konuşma yaptıralım:

 

Güllü bacı, n'apıyon, nassın?    Güllü bacı, ne yapıyorsun, nasılsın?

Niyniyon?                                Ne yapıyorsun?

Eyi misin?                                İyi misin?

Eyim, eyim..                             İyiyim iyiyim..

Zabâleyn n'öriyon?                  Sabahın bu vaktinde ne yapıyorsun?

Uyku semesi ne yannı bööle?    Uykulu uykulu ne tarafa böyle?

N'örek, susanın altındaki         Ne yapayım, asfaltın altındaki

Harıma gidiyom.                       Tarlaya gidiyorum.

Hakkatten mi?                          Hakikaten mi?

Heeya!                                      Evet.

Çok ırak deel mi gıı?                 Çok uzak değil mi kız?

Aha şuracıkta gıı!                     İşte, hemen şurada kız.

Daa garannık ortalık,                Hava henüz karanlık,

Nidecen orda?                          Ne yapacaksın orada?

Domatis sitilleri dikecem.         Domates fideleri dikeceğim.

Sitilleri nirden aldın?                Fideleri nereden aldın?

Ötüün gomşudan öndüç aldım    Önceki gün komşudan ödünç aldım

Gısmır gomşundan mı gıı?          Cimri komşundan mı kız?

Müzümsüz gonuşma gıı,             Lüzumsuz konuşma kız,

Gine tebelleş olma gomşuma,     Yine sataşma komşuma,

İlâşı, git allâsen,                      Ele karşı ayıp, git Allahını seversen,

Ööle diyip malamat itme beni,  Öyle söyleyip rezil etme beni,

Bıldırki sitiller tavatırdı le mi? Geçen yılki fideler iyiydi, öyle mi?

Heeya.                                    Evet.

Gaç guşâne mat çıktı?              Kaç tencere salça çıktı?

İki güccük guşâne,                    İki küçük tencere,

Aşşağ yokarı iki batman.           Aşağı yukarı 15 kilo.

Abarıı!                                      Amanıın!

Essahdan mı?                          Gerçekten mi?

Essahdan.                               Gerçekten.

Iccık bi'şi çıkmış,                      Azıcık bir şey çıkmış,

Gideceesen ığranma,                Gideceksen sallanma,

Gımraş, carı git,                        Kımıldan, çabuk git,

Ellâm horantan yok, le mi?        Galiba kocan yok, öyle mi?

Hee, bi de kapı pece açık,         Evet, bir de kapı pencere açık,

Ocaan annacında evi bekliyo.     Ocağın yanında evi bekliyor.

Gendine mukaat ol e mi?           Kendine iyi bak, olur mu?

Çok dineldin, gir bâri,                Çok ayakta kaldın, gitsen keşke,

Gadan'alıym öğsedim seni,        Gözünü sevdiğim, özledim seni,

Carı gel, olma mı?                     Çabuk gel, olmaz mı?

Ağşama gine gonuşuruk.           Akşama yine konuşuruz.

(sifli sifli sokurdanırken)             (sessiz sessiz homurdanırken)

"Şikirsiz,                                  "Suratsız,

Hem avara idiyo,                       Hem oyalıyor,

Hem de carı git diyor.                Hem de çabuk git diyor.

 

Görüldüğü üzere,

Herşeyiyle bizim insanımız kokan,

Toprak kokan, sadelik kokan,

Buram buram samimiyet kokan,

İlimizin, yöremizin şivesi..

Bize özgü konuşma şekli..

Nadiren de olsa,

Yazılarımızda, şivemize, yöremize özgü

Kelimelere ve sözlere yer vermeye,

Bize özgü dil zenginliğimizi, yeni nesillere,

Gelecek kuşaklarımıza aktarmaya devam edeceğiz..

 

Binlerce yıllık mazisiyle,

Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış,

İnsanlık tarihinin kavşak noktasındaki kentimizin,

Aksaray'ın tarihî, doğal ve kültürel zenginliklerini

Ortaya çıkarma konusunda, herkesin üzerine düşen görevleri

Olduğu ve yerine getireceği umudu ve temennisiyle,

Kalın sağlıcakla, e mi?

 

GÜNÜN SÖZÜ:

 

Karga kekliği taklit edeyim demiş,

Kendi yürüyüşünü şaşırmış.. Atasözü.

 

E-Posta: [email protected]


 





Önceki ve Sonraki Yazılar

YAZIYA YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
3 Yorum